Chúng ta thường nghe rất nhiều, hoặc khi tìm kiếm trên google từ khóa "phương pháp tự học" cho ra hơn 200 triệu kết quả tìm kiếm. Tự học được xem là phương pháp giúp mỗi người đạt được mục tiêu "mưu cầu tri thức", khả năng đột phá cao trong chuyên môn đã tự học và bền vững theo thời gian.
Và bài viết của mình cũng là một kết quả tìm kiếm của bạn, để bạn thêm một góc nhìn nữa, từ đó có phương pháp tự học riêng và phù hợp với bạn.
Trước khi vào nội dung chính, mình liệt kê những người thành công qua việc tự học, thậm chí là thành công vượt bậc. Hoặc bạn có thể nhìn xung quanh mình, những người bạn, người thân, những người bạn biết đã thành công từ việc tự học.
Nhà thiên tài toàn năng Leonardo Da Vinci, Tổng thông Abraham Lincoln, Nhà phát minh Thomas Edison, Nhà bác học Albert Einstein, Nhà phát minh Henry Ford, Sáng lập Mcrosoft Bill Gates, Sáng lập Facebook Mark Zuckerberg, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Ngọc Ký, Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi, Trạng nguyên Lương Thế Vinh,...
Hoặc, khi phỏng vấn các bạn thủ khoa kỳ thi ĐH, kỳ thi Ielts, khi được hỏi phương pháp đạt được mục tiêu, đa số các bạn đều mô tả cách tự học.
Với những thống kê trên và từ trải nghiệm của bản thân, mình khẳng định một lần nữa "Tự học là phương pháp học hiệu quả". Bản thân mình làm trái ngành và khi chọn con đường startup, mình tự học rất rất nhiều để nâng cấp tri thức, nâng cấp chuyên môn và tự so sánh hôm nay và hôm qua, bản thân mình tốt hơn như thế nào.
Từ chính trải nghiệm bản thân, mình muốn chia sẻ thêm một góc nhìn về "Cách tự học hiệu quả phù hợp mỗi người".
Ở phần 1 này, mình bắt đầu nội dung với hai câu hỏi: Tự học là gì? và, Tại sao nên tự học?
Tự học là gì?
Theo wikipedia định nghĩa "Chủ nghĩa tự học, autodidacticism (hay autodidactism), tiếng Anh là self-education (hay self-learning và self-teaching) là việc học về một chủ đề hay nhiều chủ đề mà người học có ít hoặc không có sự dạy dỗ chính thống nào. Nhiều đóng góp quan trọng được thực hiện bởi những người tự học (autodidacts)."
Mình định nghĩa trong phạm vi trải nghiệm bản thân "Tự học là sự chủ động hành động để giải quyết một nhu cầu, vấn đề cụ thể của bản thân".
Tức là:
Xác định nhu cầu, vấn đề của bản thân.
Khi bắt đầu tự học một chủ đề, kiến thức, chuyên môn nào đó. Việc đầu tiên bạn phải xác định nhu cầu của bản thân.
Ví dụ:
- Tui muốn tự thiết kế UI/UX cho product của tui vì tui không có tiền thuê designer.
- Tui muốn môn Toán phải trên 8 điểm, vì như vậy mới đủ điểm học đúng ngành tui thích
- Tui muốn Ielts 8.0 trở lên, vì tui muốn có học bổng du học ở Úc.
- Tui muốn gọi vốn cho startup của tui, vì vậy tui phải biết kiến thức cơ bản về tài chính, phương pháp định giá, các chỉ tiêu định giá một startup,...
Sau đó, chủ động hành động
Khi bạn có nhu cầu, vấn đề thì bản thân bạn sẽ chủ động hành động mạnh mẽ. Bạn chủ động tìm tài liệu, tổng hợp tài liệu, tìm các kênh để tự học, hoặc chủ động kết nối với những mentor, expert trong chủ đề, ngành mà bạn đang tự học. Khi bạn hành động, thì dữ liệu (kiến thức) bắt đầu sinh ra và động lực mạnh mẽ của bản thân bắt đầu bật.
Tóm lại, tự học là quá trình bạn hiểu mình muốn/ cần gì rồi bắt tay hành động một cách chủ động.
Tự học không dừng lại ở góc nhìn như một phương pháp, theo mình thì tự học là một kỹ năng, tư duy.
Và mình thích dùng "Tư duy tự học" hơn là phương pháp tự học.
Bởi vì tư duy là cách suy nghĩ làm một việc gì đó có khoa học, hiệu quả theo cách riêng của mỗi người. Và tư duy thì có thể rèn luyện để cải thiện được.
Đường, chữ màu đỏ là kế hoach và thực thi (Input và Process)
Đường, chữ màu xanh là Kết quả thu được (Outcome)
Tại sao nên tự học?
Để có thêm những lý do, góc nhìn về việc tự học, khuyến khích các bạn nên có kỹ năng, tư duy tự học. Mình mở rộng thêm câu hỏi "Tại sao chúng ta nên tự học?" để hiểu đến tận cùng bản chất.
Thứ 1: Vì là nhu cầu, là vấn đề của riêng bạn được xuất phát từ bên trong nên bạn sẽ hành động với thái độ chủ động, có một động lực mạnh mẽ. Tự học rất gian nan và khắt nghiệt, chỉ khi bạn có động lực mạnh mẽ, mới gặt được trái thơm. Vậy lý do đầu tiên là "Động lực mạnh mẽ và bền bỉ"
Thứ 2: Covid là một case study để nói về lý do thứ 2 này, đó là chúng ta đang sống trong thế giới "biến động - không chắc chắn - phức tạp - mơ hồ" (hay còn được gọi là VUCA, bạn google thêm về VUCA nha). Tức là, mọi thứ luôn thay đổi từng ngày, nên bản thân chúng ta phải nhanh nhẹn và linh hoạt thích ứng (cái này là tư duy agile - mình sẽ viết ở bài sau).
Luôn luôn suy nghĩ "nâng cấp bản thân hôm nay tốt hơn hôm qua".
Tiền tài có thể mất trắng tay, bạn có thể thất bại, nhưng tri thức là thứ ở lại với bạn. Mình có viết một bài liên quan đến tri thức. Bạn xem thêm ở đây nha.
Tóm lại, lý do thứ hai là: Thế giới luôn thay đổi, nên bạn phải tự học để đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Ví dụ thêm: Ở Việt Nam, có nhiều ngành mới mà nhu cầu việc làm ở doanh nghiệp cần, thế giới đã có, nhưng chưa có một trường nào đào tạo. Điều này buộc bạn phải tự tìm tòi, nghiên cứu ngành, kiến thức mới này bằng tiếng Anh, chứ không phải ngồi chờ tới lúc có trường đào tạo.
Thứ 3: Người tự học có khả năng sáng tạo, đột phá, tư duy độc lập. Vì sao?
Vì: Khi bạn tự học, là bạn tự tổng hợp nhiều nguồn tài liệu, bạn tự khai mở nhiều góc nhìn cho một chủ đề từ nhiều chuyên gia, nhiều người Thầy. Bạn không phụ thuộc vào duy nhất một tài liệu của trường Đại học A, hay giáo sư A. Mà bạn tự tổng hợp nhiều góc nhìn thú vị, từ đó bạn sẽ hệ thống thành tri thức riêng, theo cách hiểu riêng của bạn.
Cho nên, người tự học có khả năng tư duy độc lập, sáng tạo, đột phá. Lý do thứ 3 rồi nha.
Như bản thân của mình cũng vậy, khi tìm hiểu về chủ đề nào đó mình sẽ đọc rất nhiều bài viết, sách liên quan đến chủ đề đó, thậm chí đọc thêm các góc nhìn từ những chuyên gia trên mạng xã hội, từ đó cho mình cái nhìn đa chiều, chuyên sâu hơn về "từ khóa, chủ đề đó".
Thứ 4:Hiểu sâu, nhớ lâu và tính ứng dụng cao là lý do cuối cùng cho câu hỏi "Tại sao chúng ta nên tự học?"
Hiều sâu vì bạn nghiên cứu kĩ từ nhiều nguồn, nhiều góc nhìn và hệ thống thành tri thức riêng nên nhớ lâu. Vì hiểu sâu, nên bạn tự tin ứng dụng vào công việc, cuộc sống. Và vì nó là nhu cầu của bản thân, nên buộc bạn phải áp dụng ngay để giải quyết nhu cầu, vấn đề của bản thân.
Chủ đề tự học mình viết chi tiết, nên bài viết sẽ dài. Ở bài này mình dừng lại ở hai câu hỏi "Tự học là gì? và "Tại sao nên tự học?"
Các bạn đọc tiếp
Phần 2: Tự học từ những nguồn nào? Cần chuẩn bị gì?
Phần 3: Tự học hiệu quả như thế nào?
Comments